Za pracę w niedzielę i święta pracownikowi przysługują dodatkowe prawa

Co do zasady praca w niedzielę i święta jest zakazana. Kodeks pracy przewiduje jednak wyjątki i określa przesłanki, w tym branże użyteczności społecznej, w których pracownicy mogą być do niej zobowiązani.

Radca prawny dr Monika Wieczorek wskazała, że praca w dni świąteczne dozwolona jest np. w branży transportu i komunikacji, ale też w szpitalach, hotelach czy gastronomii. To nie oznacza jednak, że jest to praca wykonywana na tych samych zasadach jak w tygodniu.

"Praca w niedzielę i święta jest możliwa, ale w zamian pracownik ma prawo do dnia wolnego. W przypadku świąt, dzień wolny powinien być wykorzystany jeszcze w tym samym okresie rozliczeniowym. Czyli na przykład, jeśli mamy miesięczny okres rozliczeniowy, to do zakończenia miesiąca kalendarzowego dzień wolny należy pracownikowi zwrócić" - wyjaśniła Wieczorek.

Dodała, że jeżeli nie jest możliwe wykorzystanie dnia wolnego w tym terminie, pracodawca ma obowiązek wypłacić pracownikowi dodatek do wynagrodzenia w wysokości 100 proc. za każdą godzinę pracy w święto.

Ekspertka zwróciła uwagę, że polecenie pracy w święto jest poleceniem służbowym. Wskazała, że "w takich sytuacjach pracownik może odmówić wykonania polecenia służbowego, jeżeli jest ono niezgodne z przepisami prawa, umową o pracę lub zasadami współżycia społecznego".

"Odmowa pracy w święta jest uzasadniona na przykład w sytuacji, gdy praca jest polecana w branży czy w obszarze, w którym zgodnie z Kodeksem pracy nie jest dozwolona praca w święta. To przykład polecenia służbowego sprzecznego z przepisami prawa. Taka odmowa nie może stanowić przyczyny uzasadniającej zwolnienie pracownika z pracy" - powiedziała Wieczorek.

Ekspertka zaznaczyła, że inne zasady dotyczą pracy 24 grudnia. "Na razie Wigilia nie jest dniem ustawowo wolnym od pracy. Natomiast jest to zwyczajowo dzień świąteczny dla osób, które obchodzą Święta Bożego Narodzenia" - podkreśliła.

Obecnie, zgodnie z ustawą o ograniczeniu handlu w niedzielę i święta, Wigilia jest dniem roboczym dla pracowników handlu do godziny 14.00.

"W przypadku branż niehandlowych praca 24 grudnia jest pracą jak w każdy inny normalny dzień, ale zwyczajowo w wielu miejscach pracownicy wychodzą z niej wcześniej" - powiedziała Wieczorek.

Przypomniała, że ustawa w sprawie ustanowienia Wigilii, jako dnia wolnego od pracy czeka na podpis prezydenta Andrzeja Dudy. "Jeśli przepisy wejdą w życie to od przyszłego roku wynagrodzenie pracownika za 24 grudnia będzie obliczane na świątecznych zasadach" - powiedziała Wieczorek.

PAP/red.