Polki uznał za koszmarnie brzydkie! O kim mowa?

Giacomo Casanova – najsłynniejszy uwodziciel XVIII wieku, podróżnik, awanturnik, literat, a także, według niektórych, mistrz autopromocji, który z własnego życia uczynił mit. Chociaż historia zapamiętała go głównie za jego liczne romanse, Casanova był znacznie bardziej złożoną postacią. Jego życiorys pełen jest zwrotów akcji, kontrowersji, a także wydarzeń, które trudno zweryfikować – co budzi podejrzenia, że wiele z jego "przygód" to owoc jego wyobraźni, a nie fakty historyczne.

Casanova urodził się w 1725 roku w Wenecji w rodzinie aktorów, co już na starcie determinowało jego barwny styl życia. Wychowywany przez babkę, gdy jego matka często wyjeżdżała za granicę, od młodości wykazywał zainteresowanie nauką i sztuką. Jako młody człowiek studiował w Padwie, gdzie – jak twierdził – uzyskał doktorat z prawa w wieku zaledwie 16 lat. Zainteresowanie duchowością skierowało go do seminarium duchownego, z którego jednak szybko został wydalony za niestosowne zachowanie, co stało się pierwszym z licznych skandali w jego życiu.

Jego kariera zawodowa była równie chaotyczna, jak życie osobiste. Pracował jako sekretarz biskupa, służył w wojsku weneckim, grał na skrzypcach w teatrze, a także próbował swoich sił jako wolnomularz i szpieg. Zawsze jednak najbardziej znany był z tego, że uwodził kobiety.

W 1755 roku Casanova został aresztowany przez wenecką inkwizycję za rzekome szpiegostwo i praktykowanie czarów. Został skazany na pięć lat w więzieniu w Pałacu Dożów, w słynnym więzieniu "I Piombi". Nie byłby jednak sobą, gdyby nie zamienił tej kary w kolejną przygodę. W 1756 roku dokonał brawurowej ucieczki przez dziurę w dachu więzienia, co stało się jednym z najbardziej spektakularnych wydarzeń jego życia.

Po ucieczce z Wenecji trafił do Paryża, gdzie zdobył fortunę, zakładając loterię państwową. Jego znajomości z wybitnymi osobistościami, takimi jak Jean-Jacques Rousseau, Voltaire czy Madame de Pompadour, wyniosły go na salony francuskiej arystokracji. Luksusowe życie jednak szybko się skończyło, gdy Casanova, wplątany w liczne romanse i wydatki na kochanki, popadł w długi.

Casanova, na przemian z triumfami i upadkami, podróżował po całej Europie, spotykając się z władcami, arystokracją i intelektualistami. W trakcie swoich podróży odwiedził m.in. Rosję, gdzie poznał carycę Katarzynę II, oraz Polskę, gdzie wziął udział w koronacji Stanisława Augusta Poniatowskiego. Pobyt w Polsce nie zakończył się jednak dobrze – Casanova wdał się w pojedynek z Franciszkiem Ksawerym Branickim, jednym z najbardziej wpływowych ludzi w kraju, co zmusiło go do ucieczki.

Jego podróże prowadziły go także przez Anglię, Niemcy, Hiszpanię, a nawet mniejsze kraje jak Szwajcaria i Holandia. Wszędzie, gdzie się pojawiał, Casanova wikłał się w skandale, przygody miłosne i intrygi, ale także pozostawiał po sobie ślad jako erudyta i człowiek o szerokich horyzontach intelektualnych.

Casanova zyskał sławę głównie jako uwodziciel. W swoich pamiętnikach „Historia mojego życia” (fr. Histoire de ma vie) opisywał liczne romanse, rzekomo uwodząc 120 kobiet na przestrzeni swojego życia. Jego stosunek do kobiet był jednak dość kontrowersyjny. Z jednej strony opisywał je jako istoty godne uwielbienia, z drugiej – traktował je przedmiotowo, czerpiąc satysfakcję z licznych podbojów.

Jego najbardziej znane miłości to m.in. Henrietta, Francuzka, którą opisywał jako ideał kobiecości, oraz Teresa, kobieta udająca kastrata, która udawała mężczyznę, by móc występować na scenie. Casanova miał także romans z zakonnicą Marią Eleonorą Michel, co w jego czasach było skandalem na dużą skalę. Mimo iż zawsze był nazywany „kochankiem wszech czasów”, to trudno dzisiaj zweryfikować prawdziwość jego opowieści. Historycy nie są pewni, ile z tych związków faktycznie miało miejsce, a ile było wytworem jego wyobraźni.

Casanova nie ograniczał się jednak wyłącznie do romansów i skandali. Był również człowiekiem kultury – pisał książki, sztuki teatralne, a także eseje na różnorodne tematy, w tym filozoficzne i polityczne. Jego największym dziełem są pamiętniki, które spisywał w ostatnich latach swojego życia, przebywając na zamku w czeskim Duchcovie, gdzie znalazł schronienie u swojego przyjaciela, hrabiego Josepha Karla von Waldsteina.

Pamiętniki Casanovy, pełne anegdot i opisów jego licznych przygód, do dziś są uznawane za ważne źródło wiedzy o XVIII-wiecznej Europie, choć ich autentyczność i rzetelność są często podważane. Opisywał w nich m.in. swoje spotkania z wielkimi postaciami epoki, takimi jak Wolfgang Amadeusz Mozart, Benjamin Franklin, a nawet papież Klemens XIII.

Podczas swoich podróży Casanova dwukrotnie odwiedził Polskę. Jego pierwsza wizyta miała miejsce w 1764 roku, gdy uczestniczył w koronacji Stanisława Augusta Poniatowskiego. Druga wizyta, jesienią 1765 roku, zakończyła się skandalem, gdy Casanova, zbyt pewny siebie, wdał się w pojedynek z Branickim. Z tego powodu musiał opuścić Polskę, choć pozostawił po sobie wiele anegdot dotyczących polskiego społeczeństwa. Co ciekawe, nie wspominał o żadnych polskich kochankach, co może wskazywać, że jego uwodzicielskie moce nie zadziałały na Polki – być może ku ich szczęściu.

W swoich wspomnieniach Casanova nie szczędził Polkom krytyki, nazywając je mało urodziwymi, co zapewne wynikało z jego rozczarowania po nieudanych próbach uwodzenia. Stwierdził wręcz: „W ogóle kobiety są brzydkie w tych okolicach; piękności są tam cudami, a ładne – rzadkimi wyjątkami". Można jednak przypuszczać, że jego ocena była mocno zawężona – trudno uwierzyć, by poznał pełne spektrum polskiej urody. Jeśli zaś rzeczywiście zarażał chorobą weneryczną, ówczesne Polki na pewno nie miały czego żałować.

Pod koniec swojego życia Casanova coraz bardziej zgorzkniał. Choć nadal otaczał się intelektualistami i starał się angażować w twórczość literacką, jego zdrowie i majątek gwałtownie się pogarszały. Ostatnie lata spędził na zamku w Duchcovie, gdzie zmarł w 1798 roku na zakażenie układu moczowego.

Casanova stał się symbolem nie tylko miłosnych podbojów, ale także nieprzeciętnej osobowości – inteligenta, awanturnika i człowieka, który żył pełnią życia, nieustannie poszukując nowych wyzwań i przygód. Jednak czy jego życie było rzeczywiście tak barwne, jak opisywał, pozostaje pytaniem bez jednoznacznej odpowiedzi. Choć był uwodzicielem, jego największym podbojem mogło być uwiedzenie pamięci kolejnych pokoleń, które do dziś z fascynacją, a czasem z przymrużeniem oka, spoglądają na jego historię.

źródło: interia.pl, ciekawostkihistoryczne.pl

bm